مولف: شیخ بهائی ره
فایل Pdf الصمدیه
ولادت
محمد بن حسين بن عبد الصمد حارثى، معروف به شيخ بهايى در سال 953 هجرى در شهر بعلبك لبنان به دنيا آمد.
نسب
نسب شيخ به حارث همدانى، صحابى جليل القدر امير المؤمنين عليه السلام مىرسد.
حارث همدانى در جنگ صفين و جمل از ياوران استوار امير مؤمنان بود و تا پايان جنگ ايستادگى نمود.
جامعيت
يكى از خصايص شيخ بهايى جامعيت اوست در علوم و فنون مختلف و شيخ در زمينههاى گوناگون تأليفاتى نيز دارد.
علاوه بر آن، جامعيت در شخصيت داشته كه بسيار مهمتر از جامعيت در علوم است.
شيخ بهايى آنچنان بود كه اهل تسنن او را سنى مىدانستند و صوفيه او را از بزرگان تصوف مىپنداشتند و...
اساتيد
متأسفانه از اساتيد شيخ بهايى اطلاع چندانى در دست نيست جز آنكه او شاگرد پدر خويش، حسين بن عبد الصمد بوده و از او اجازۀ روايت دارد.
استاد ديگر او نيز شهيد ثانى است.
شاگردان
اسامى شاگردان شيخ به دهها نفر مىرسد كه در بين آنان علمايى والا مقام ديده مىشود، از جمله:
1- ملا محسن فيض كاشانى، كه نظير شيخ و استاد خود مشربى عرفانى دارد
2- مولا محمد صالح مازندرانى
3- مرحوم محمد تقى مجلسى، معروف به مجلسى اول
4- سلطان العلماء، صاحب حاشيه بر معالم و شرح لمعه
5- سيد حسن بن سيد حيدر كركى و...
تأليفات
با وجود سفرهاى طولانى و منصبهاى اجرايى كه شيخ با استفاده از آنها به ترويج مكتب تشيع مبادرت مىورزيد و كارهاى عمرانى فراوان مانند بناهاى به ياد ماندنى در شهرهاى مختلف از جمله مرقد امير المؤمنين عليه السلام، مسجد امام اصفهان و...; شيخ بهايى هيچ گاه از امر مهم تأليف و تصنيف غافل نمانده به طورى كه در علوم مختلف تأليفاتى دارد كه رقم آنها به 60 عنوان مىرسد.
از جمله تأليفات وى مىتوان به:
1- مفتاح الفلاح في عمل اليوم و الليلة
2- العروة الوثقى، در تفسير سورۀ حمد
3- شرح چهل حديث، كه به اعتقاد صاحب نظران از نظر علمى بهترين كتابى است كه تا كنون با عنوان چهل حديث تأليف شده است.
4- مشرق الشمسين، در تفسير آيات الأحكام
5- حدائق المقربين، در شرح صحيفه سجاديه
6- جامع عباسى، كتابى است فقهى تا پايان بحث حج
7- الاثني عشريات الخمس، كتابى فقهى است كه بحثهاى طهارت تا حج را ذكر كرده و در هر موضوع دوازده باب دارد و در هر باب دوازده فصل و در هر فصل دوازده مطلب و...
8- الفوائد الصمدية در نحو، كه براى برادر خود عبد الصمد نوشته است
9- بحر الحساب، كتابى مفصل در علم حساب است.
10- خلاصة الحساب، تلخيص بحر الحساب و بهترين تأليف در علم حساب قديم است و بارها شرح شده و بر آن حاشيه نوشتهاند و علاوه بر فارسى به زبانهاى ديگرى مانند آلمانى نيز ترجمه شده است.
11- كشكول، اولين كتاب با نام كشكول از شيخ بوده و پس از او اين نام براى كتب بسيارى انتخاب شد.
12- ديوان اشعار عربى و فارسى.
قدرت شيخ بهايى در شعر عربى و فارسى با نگاهى و لو گذرا به ديوان شعر او كاملا مشهود است.
وفات
مردان الهى با رفتن از دنيا نمىميرند بلكه تا ابد در ياد و خاطر آيندگان زندهاند و بركات آنان خلاصه در ايام زندگيشان نيست بلكه پس از وفات نيز بواسطه تأليفات و شاگردان و باقيات الصالحاتى كه بر جاى گذاردهاند منشأ بسيارى از عنايات الهى بر مردم هستند.
شيخ بهايى نيز از آن جمله است كه در عمرى سراسر تلاش در راه رضاى حضرت حق شاگردانى تربيت نمود و آثارى از خود برجاى گذارد كه هر يك باقيات الصالحاتى براى او هستند. او بىصبرانه دعوت حق را لبيك گفت و در سال 1030 هجرى به ديار جاويد شتافت.
بدن مطهر او را از اصفهان به مشهد مقدس انتقال داده و در جوار امام رضا عليه السلام به خاك سپردند.
در نماز او كه شاگرد بزرگوارش مجلسى اول آن را اقامه كرد نزديك به 50 هزار نفر شركت داشتند.